Een eenmanszaak: de voor- en nadelen

Veel bedrijven beginnen als eenmanszaak. Waarom is deze rechtsvorm zo populair? En welke bijzonderheden brengt het met zich mee? In dit artikel geven we een overzicht en de voor- als de nadelen van de rechtsvorm.

Wat is een eenmanszaak?

Een eenmanszaak is een bedrijf waarvan één persoon de eigenaar is. Je bent volledig verantwoordelijk voor de onderneming. De eenmanszaak heeft geen rechtspersoonlijkheid, maar is een economische activiteit van de natuurlijke persoon achter het bedrijf.

Een andere naam die veel gebruikt wordt is zelfstandigen zonder personeel, afgekort tot zzp (of zzp’er).

De eenmanszaak is een populaire ondernemingsvorm. Nederland telde in 2020 1,1 miljoen zelfstandigen zonder personeel.

Oprichting van een eenmanszaak

Een van de redenen waarom de rechtsvorm van een eenmanszaak zo populair is, is dat deze snel, gemakkelijk en goedkoop kan worden opgezet. Er is geen inleg voor geld nodig, of aandelenkapitaal en er komt geen notariële overeenkomst aan te pas. Wel ben je verplicht je eenmanszaak – tegen een klein bedrag - te r__egistreren bij de Kamer van Koophandel__. Deze inschrijving kost eenmalig € 51,95. Bij je inschrijving omschrijf je de werkzaamheden waarmee je gaat ondernemen.

Je krijgt vervolgens bericht over de registratie van je onderneming in de administratie van de Kamer van Koophandel. Ook krijg je meteen een omzetbelastingnummer en btw-identificatienummer. Je bent dan ook bekend als ondernemer bij de Belastingdienst.

De oprichter van de eenmanszaak heeft een bedrijfsidee en legt dat idealiter ook vast in een bedrijfsplan. Het kan een commerciële onderneming worden – bijvoorbeeld een webwinkel - of een freelance activiteit. Mocht je als eenmanszaak startkapitaal nodig hebben, dan is een goed doortimmerd ondernemingsplan maken onvermijdelijk. Een bank of andere geldverstrekker gebruikt het bedrijfsplan als een belangrijke bron van informatie bij het nemen van een beslissing over een leningaanvraag.

Eenmanszaak en belastingen

Een eenmanszaak wordt belast met inkomstenbelasting. De belastbare winst wordt bepaald aan de hand van de resultatenrekening of de balans.

Voordelen van een eenmanszaak

1. Eenvoud De rechtsvorm van een eenmanszaak wordt gekenmerkt door zijn eenvoud van oprichting: geen startkapitaal, geen ingewikkelde notariële contracten. Je bedrijf kun je dus in feite vandaag nog snel, gemakkelijk en goedkoop opzetten. Dit kan een belangrijke factor zijn, vooral voor ondernemingen zonder veel eigen vermogen.

2. Geen jaarrekening Een jaarrekening is voor de eenmanszaak niet verplicht. Van de Belastingdienst hoeft dit namelijk niet meer. De laatste jaren voldoet een balans- en winst- en verliesrekening. Om deze op te laten maken, schakel je vaak een boekhouder in, maar tegenwoordig doen dankzij de digitalisering zzp’ers dit werk ook veel zelf.

3. Aftrekposten Met je eenmanszaak geniet je het voordeel van een aantal aftrekposten.

De belangrijkste zijn:

• de startersaftrek als je je bedrijf begint. In 2022 bedraagt deze € 2.123. Starters mogen in de eerste vijf jaar van hun bedrijf in totaal drie keer de startersaftrek toepassen. Om in aanmerking te komen voor de startersaftrek, moet je voldoen aan het urencriterium. In een jaar moet je minimaal 1.225 uur aan je bedrijf hebben gewerkt.
• de zelfstandigenaftrek. Om in aanmerking te komen voor de zelfstandigenaftrek, moet je voldoen aan het urencriterium. In een jaar moet je minimaal 1.225 uur aan je bedrijf hebben gewerkt.

In 2022 is de zelfstandigenaftrek € 6.310. Maar vanaf 2020 wordt de zelfstandigenaftrek stapsgewijs afgebouwd, tot een bedrag van € 3.240 in 2036.

• Bij sterk wisselend inkomen kun je ‘middelen’. Met belastingmiddeling bereken je het gemiddelde inkomen over 3 jaar. Vaak zal het gemiddelde inkomen in een lager belastingtarief vallen dan het hoogste inkomen in deze periode. Hierdoor heb je meer belasting betaald dan je over dat gemiddelde inkomen had moeten betalen. Het verschil kun je terugkrijgen van de Belastingdienst.
• Er zijn nog diverse andere aftrekposten zoals investeringsaftrek als je voor de start van je bedrijf bepaalde middelen of apparaten moet aanschaffen. En verder onder andere zijn er auto-, kantoor- en representatiekosten. Check hier voor een uitgebreidere lijst.

Nadelen van een eenmanszaak

1. Aansprakelijkheid Een groot nadeel van de rechtsvorm van een eenmanszaak zijn de mogelijke aansprakelijkheidsgevolgen. In het geval van een eenmanszaak is de eigenaar aansprakelijk - met al zijn of haar vermogen, inclusief privévermogen.

Dit verhoogt de druk op een goed functionerend liquiditeitsbeheer. Als je problemen krijgt met cashflow en niet meer aan je betalingsverplichtingen kunt voldoen, kun je in een neerwaartse spiraal terechtkomen. Dan kan er door schuldeisers ook beroep worden gedaan op je privébezittingen. Het is daarom belangrijk ervoor te zorgen dat de liquiditeit van je onderneming positief is.

Andere rechtsvormen bieden meer voordelen op het gebied van fiscale gevolgen. Zo ben je met een BV bijvoorbeeld niet privé aansprakelijk. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel ondernemingen als eenmanszaak beginnen, maar hun rechtsvorm willen wijzigen naarmate hun omzet en winst toenemen. Zo kunnen ze meer profiteren van zowel fiscale als aansprakelijkheidsvoordelen.

2. Minder snel een krediet Bij de controle van de kredietwaardigheid van je onderneming letten geldgevers daarom op de persoonlijke en economische omstandigheden. De financieringssituatie van de onderneming hangt dus sterk af van de eigenaar. Zelfstandig ondernemers met een eenmanszaak hebben dus een grote verantwoordelijkheid bij het beheer van de onderneming - ook in hun eigen belang. Banken en andere geldverstrekkers zijn wat huiveriger om een krediet te verstrekken aan een eenmanszaak. Zeker als je net begint en nog niet een aantal jaarresultaten kunt laten zien. Ook de aanvraag van een hypotheek is lastiger voor iemand met een eenmanszaak.

Voor kleinere ondernemingen kan het echter aantrekkelijk zijn de rechtsvorm van een eenmanszaak te kiezen, vooral in het begin. Het maakt de financieringssituatie van de onderneming aanzienlijk eenvoudiger dat er in het begin geen hoge kosten worden gemaakt. Want hoe omvangrijker en mogelijk ook complexer de bedrijfsactiviteit zich ontwikkelt, des te meer risico’s er vervolgens kunnen ontstaan. Weeg de voor- en nadelen voor jezelf dus goed af.

Hou scherp zicht op je cashflow

Inzicht in de cashflow is voor elke onderneming belangrijk, hoe klein of groot je ook bent. Alleen als je scherp hebt wat je onderneming binnenkomt of verlaat, kun je de beste strategische beslissingen maken.