Onderpand: wat het is en hoe het werkt

Een onderpand is een waarde-object dat een kredietverstrekker van een kredietnemer kan afnemen als deze een lening niet aflost volgens de afgesproken voorwaarden. Welke soorten onderpand zijn er en hoe kun je onderpand gebruiken? Alles daarover in deze blog.

Waarom onderpand?

Een onderpand kan de vorm aannemen van onroerend goed of andere soorten activa, afhankelijk van het doel van de lening. Het onderpand fungeert dus als een vorm van bescherming voor de kredietgever. Als de kredietnemer in gebreke blijft, kan de kredietgever het onderpand in beslag nemen en verkopen om zijn verliezen geheel of gedeeltelijk terug te verdienen.

Onderpand vermindert het risico van wanbetaling aanzienlijk en zorgt er ook voor dat het vertrouwen tussen de kredietnemer en de kredietverstrekker versterkt wordt.

Het bekendste voorbeeld is waarschijnlijk een hypotheeklening, waarbij het huis als onderpand dient. Dat houdt in dat als je de voor de hypotheeklening vastgelegde aflossingsvoorwaarden niet nakomt, de bank het recht heeft het huis in bezit te nemen. De bank kan op dat moment het huis verkopen om de verstrekte hypotheeklening alsnog (deels) te innen. Onderpand is dus een garantie dat de kredietverschaffer het uitgeleende bedrag terugkrijgt.

Ook een lening voor een auto is een voorbeeld van een lening met onderpand. Andere persoonlijke activa, zoals een spaar- of beleggingsrekening, kunnen worden gebruikt om een persoonlijke lening met onderpand te garanderen.

Hoe onderpand werkt

Voordat een kredietverstrekker je een lening verstrekt, wil hij weten of je in staat bent deze terug te betalen. Daarom eisen de meeste kredietverstrekkers een vorm van zekerheid. Deze zekerheid wordt onderpand genoemd en minimaliseert het risico voor kredietverstrekkers.

Als de kredietnemer in gebreke blijft, kan de kredietgever het onderpand in beslag nemen en verkopen en het geld dat hij krijgt gebruiken voor het onbetaalde gedeelte van de lening. De kredietgever kan ervoor kiezen gerechtelijke stappen te ondernemen tegen de kredietnemer om het overblijvende saldo eveneens te innen.

Leningen met onderpand zijn doorgaans beschikbaar tegen aanzienlijk lagere rentetarieven dan ongedekte leningen. De aanspraak van een kredietgever op het onderpand van een kredietnemer wordt een pandrecht genoemd - een wettelijk recht of aanspraak op een goed om een schuld te voldoen. De kredietnemer heeft een dwingende reden om de lening op tijd terug te betalen, want als hij in gebreke blijft, kan hij zijn huis of andere activa verliezen die als onderpand zijn gegeven.

Soorten onderpand

Persoonlijke lening op onderpand

Een andere vorm van lenen is de persoonlijke lening op onderpand, waarbij de lener een voorwerp van waarde als onderpand voor een lening aanbiedt. De waarde van het onderpand moet gelijk zijn aan of hoger zijn dan het geleende bedrag.

Als je een persoonlijke lening op onderpand overweegt, is de beste keuze voor een geldschieter waarschijnlijk een financiële instelling waarmee je al zaken doet. Vooral als jouw onderpand je spaarrekening is. Als je al een relatie met de bank hebt, zal die bank meer geneigd zijn om de lening goed te keuren.

Lees ook: 9 redenen voor een banklening

Bedrijfsuitrusting of inventaris als onderpand

Bedrijfsuitrusting of inventaris kan een goed onderpand zijn met een relatief laag risico, bijvoorbeeld in de bouw of als je een productiebedrijf runt. Het gebruik van bedrijfsuitrusting is over het algemeen ook financieel veiliger dan het in onderpand geven van je woning of een ander type eigendom.

Het nadeel is dat inventaris zijn waarde na verloop van tijd verliest. Als je bijvoorbeeld alleen machines bezit die aan slijtage onderhevig zijn, is het minder waarschijnlijk dat je ze kunt gebruiken als onderpand. Sommige kredietverstrekkers kunnen ook huiverig zijn om bepaalde inventaris als onderpand te aanvaarden, vooral als het moeilijk kan zijn om een geïnteresseerde koper te vinden.

Een ander nadeel is dat als je in gebreke blijft met betalingen, je jouw inventaris kunt verliezen. Als gevolg daarvan loop je het risico dat je geen winst meer kunt genereren. Daarmee kan je bedrijf in een neerwaartse spiraal terecht komen.

Leningen met eigen vermogen of eigen huis

Een huis kan ook fungeren als onderpand voor een tweede hypotheek. In dit geval zal het bedrag van de lening niet hoger zijn dan het beschikbare eigen vermogen.

Aandelenhandel

Leningen tegen onderpand zijn ook een factor in de aandelenhandel. Een belegger leent geld om aandelen te kopen, waarbij het saldo op de rekening van de belegger als onderpand wordt gebruikt. De lening verhoogt het aantal aandelen dat de belegger kan kopen, waardoor de potentiële winst groter wordt als de aandelen in waarde stijgen. Maar de risico's worden ook groter.

Als de aandelen in waarde dalen, eist een handelaar betaling van het verschil. In dat geval dient de rekening als onderpand als de belegger er niet in slaagt het verlies te dekken.

Facturen als onderpand

Bedrijven hebben vaak te kampen met openstaande facturen en late betalingen. Dit leidt tot cashflowproblemen, waardoor je extra financiering nodig kunt hebben. Sommige kredietverstrekkers zullen je dan een financiering toestaan in ruil voor een vordering op de uitstaande facturen van je bedrijf.

Lees ook: Geldgebrek en de gevolgen voor je cashflow

Dit kan een mooie manier zijn om snel over het broodnodige geld te beschikken, zonder dat je hoeft te wachten tot jouw klanten je betalen.

Het nadeel is dat kredietverstrekkers je nog steeds kosten of rente in rekening zullen brengen. Uiteindelijk betekent dit dat je minder geld zult verdienen dan wanneer je klanten jou rechtstreeks zouden betalen.