Jaarrekening: definitie, gebruik en hoe je er een maakt

Aan het einde van een boekjaar stel je je jaarrekening op, waaraan je kan zien hoe je onderneming dat jaar gepresteerd heeft. Om het jezelf makkelijk te maken, is het essentieel om het gehele jaar zicht te hebben op je cashflow en de financiële gezondheid van je onderneming.

In deze blog vind je alles over de jaarrekening: welke soorten heb je, hoe stel je er een op en wie is verplicht een jaarrekening op te stellen?

Dit vind je terug in de blog:

Wat is een jaarrekening?

Een jaarrekening geeft het jaarlijks overzicht van de financiële situatie van je onderneming en bestaat uit de balans en de winst-en-verliesrekening, ook wel de resultatenrekening, over het afgelopen jaar. Daarnaast zit er meestal een toelichting bij op zowel de balans als de winst-en-verliesrekening.

Je jaarrekening bestaat dus uit:

• de winst-en-verliesrekening (resultatenrekening), waarop de behaalde resultaten van je onderneming staan. Hiermee kun je zien of een onderneming winst maakt of verlies lijdt.
• de balans, waarop je kunt zien wat de veranderingen van het afgelopen jaar waren in bezittingen en schulden als gevolg van je ondernemingsactiviteiten.
• een toelichting, waarin je meldt hoe de balans tot stand is gekomen en hoeveel medewerkers je hebt.

Grotere ondernemingen maken een uitgebreide jaarrekening met toelichting en een jaarverslag. Daarin staan naast de cijfers van de balans en de winst-en-verliesrekening een verslag van de directie, de kerncijfers en de activa.

Twee soorten jaarrekeningen

Er zijn twee verschillende soorten jaarrekeningen:

Fiscale jaarrekening: in deze jaarrekening staat je fiscale winst en op basis daarvan wordt de inkomsten- en/of vennootschapsbelasting berekend. Deze jaarrekening moet aan de normen van de Belastingdienst voldoen.

Bedrijfseconomische jaarrekening: deze biedt een volledig beeld van hoe je onderneming presteert. Deze jaarrekening wordt over het algemeen opgesteld bij een verkoop van je onderneming of een herfinanciering of herwaardering. Bij deze jaarrekening houd je geen rekening met de normen van de Belastingdienst.

Het verschil tussen deze twee jaarrekeningen heet de stille reserve. Jouw bedrijfspand staat bijvoorbeeld voor een x-bedrag op de balans, maar de marktwaarde is veel hoger. Dat verschil heet de stille reserve.

Verschillende ondernemingsvormen

Welke en óf (je een) jaarrekening (je) opstelt, is afhankelijk van de bedrijfsvorm van jouw onderneming. Als zelfstandige (zzp’er) met een eenmanszaak ben je niet verplicht deze op te stellen. Als eenmanszaak moet je aan het eind van het jaar wel een balans opstellen met een winst- en verliesrekening. Dat is de basis waarop je aangifte inkomstenbelasting kunt doen.

Wel een verplichting hebben de besloten vennootschap (bv), de naamloze vennootschap (nv) en de coöperatie. Je moet dan je jaarrekening deponeren bij de Kamer van Koophandel. Ook moet je jaarrekening zowel een balans als een resultatenrekening bevatten, om inzicht te geven in de financiële ontwikkelingen van je onderneming.

Voor bv’s is het verplicht om de jaarrekening binnen 5 maanden na afloop van het boekjaar (meestal januari-december) bij de Kamer van Koophandel te deponeren. Heb je aandeelhouders, dan mogen deze besluiten om deze termijn met 6 maanden te verlengen.

Heb je een kleiner mkb-bedrijf met minder dan 12 miljoen euro omzet per jaar, minder dan 50 medewerkers en minder dan 6 miljoen euro aan bezittingen, dan hoef je alleen een beperkte jaarrekening op te stellen. Dat zijn dan je balans en de winst-en-verliesrekening en een korte verwijzing hoe de balans tot stand is gebracht en het aantal medewerkers. Bij een grotere onderneming gaat het om een uitgebreide toelichting met bijvoorbeeld ook bedragen (en bonussen) die aan de directie zijn uitgekeerd. Ook is er voor grote ondernemingen een controleverplichting door een accountant.

Een jaarrekening is als mkb’er wel belangrijk bij een hypotheek- of kredietaanvraag. Banken en geldverstrekkers zullen altijd een jaarrekening willen zien van meerdere jaren en het afgelopen jaar. Vaak vragen ze ook naar een schatting voor het komende jaar.

Geconsolideerde jaarrekening

Heeft je onderneming meerdere entiteiten, franchises of onderdelen die zelfstandig opereren onder één vlag? Dan moet je een geconsolideerde jaarrekening maken. Dit is een jaarrekening van het moederbedrijf van een onderneming, waarbij alle onderliggende bedrijven één geheel vormen. Ofwel, met consolidatie voeg je de financiële resultaten van alle entiteiten samen.

In Nederland geldt dat het moederbedrijf wettelijk verplicht is een geconsolideerde jaarrekening op te stellen waarin alle dochterbedrijven zijn opgenomen. Als je bedrijvengroep één economische eenheid is, er een organisatorische verbondenheid is en uit één centrale leiding bestaat, dan ben je verplicht een geconsolideerde jaarrekening op te stellen.

Overzicht over je financiën met Agicap

Als ondernemer kan het opstellen van een jaarrekening best lastig zijn. Vaak wordt dit gedaan door een boekhouder of accountant. Wat kan helpen, is het maken van een overzicht. Denk hierbij aan een cashflow overzicht, waarbij je het gehele jaar door inzicht hebt in de liquiditeit van je onderneming. Het is zaak voor je onderneming een goed financieel overzicht te maken, zodat je altijd meteen weet of je bij moet sturen of niet en hoe je eventuele klappen kunt opvangen.

Met een financieel overzicht kun je het vermogen van je onderneming analyseren en beslissingen nemen. Agicap kan je daarbij helpen. Met Agicap beschik je over een geautomatiseerde stroomlijning van je cashflow in realtime: de oplossing integreert je bankrekeningen, boekhoud- en factureringstools en werkt je cashflow overzicht automatisch bij.