"Ook bij deze energiecrisis is cashflow het bloed van de organisatie"
Er is een energiecrisis gaande die iedereen treft. Niet alleen de consument, zeker ook het bedrijfsleven krijgt of heeft al last van de in korte tijd snel stijgende energieprijzen. De markt is onrustig en vooral mkb’ers gaan dit in hun portemonnee voelen. Wat is de directe impact en wat zijn de gevolgen op langere termijn voor het mkb?
Er is momenteel een grote energie-inflatie gaande die hoe dan effect gaat krijgen op het mkb. We zien de economie weer opleven na de coronacrisis. Huishoudens en bedrijven verbruiken daardoor meer energie en meer vraag voor eenzelfde aanbod leidt tot hogere prijzen. Dat valt samen met een aantal andere grote ontwikkelingen. Annemieke Leek, energiemarktexpert van zakelijk energievergelijker Minder.nl noemt de sterk gestegen gasprijs vanwege onder meer onze krappe gasvoorraden. “Die krapte is ontstaan doordat we een koude winter hadden en een koude maand april. Daardoor zijn we later gestart met het aanvullen van de gasvoorraden. Daarnaast is de gaswinning in Groningen sterk afgenomen. We zijn sterker afhankelijk van de import van gas. Die import was de afgelopen maanden niet op het niveau dat het moet zijn. Rusland exporteerde de afgelopen maanden minder gas naar Europa en in Noorwegen wordt er onderhoud gepleegd aan gasvelden.”
Dan is ook nog de olieprijs, die gekoppeld is aan de energieprijs, sterk gestegen én de prijs voor CO2-emissierechten. Leek: “Om een voorbeeld te geven: precies een jaar geleden kostte een ton CO2-uitstoot voor energieproducenten ongeveer 26 euro en vandaag de dag is dat ruim 60 euro.”
"Meer gasverbruik, impact op kosten voor huishoudens"
Country Manager Nederland bij Agicap, Jan Speelman, legt uit: “Gas is een dure kostenpost op de huishoudrekening, dus als we meer gas verbruiken en dit over een langere periode, komt er een disproportionele impact op de kosten voor huishoudens. Ook voor het mkb betekent dit dat de energiekosten de hoogte ingaan. Denk aan kosten voor energie en verwarming in kantoren en transportkosten. Met name voor bedrijven die veel assets beheren, zoals auto’s, vrachtwagens, machines en grote kantoren is de impact significant.”
“De prijsstijgingen berekenen de zakelijke energieleveranciers door aan de eindverbruikers, onder andere de ondernemers”, vult Leek aan. “Dus ondernemers die nu variabele tarieven betalen gaan per 1 januari - wanneer standaard de variabele tarieven wijzigen - fors meer betalen. Ook de ondernemer waarvan het contract op korte termijn eindigt, gaat het flink in zijn portemonnee voelen.” Er zijn ook ondernemers die bijvoorbeeld vorig jaar tijdens de dip voor een langere tijd – bijvoorbeeld drie jaar - hun contract hebben vastgelegd. “Zij hebben nu geen last van die stijging en een heel mooi tarief.”
Langetermijneffect?
Hoewel het demissionaire kabinet heeft toegezegd zowel consumenten als bedrijven te hulp te schieten, om excessen te voorkomen, is het een acuut probleem waar niet te lang mee gewacht kan worden. Wat gaat er op korte en lange termijn veranderen? Volgens Rob Leek, oprichter van Minder.nl is lastig aan te geven of er een blijvend effect is. “Als we met Minder.nl de afgelopen jaren iets geleerd hebben van de energiemarkt, dan is het dat energieprijzen niet te voorspellen zijn. Covid19 en de daarmee gepaard gaande daling van de energieprijzen zagen we bijvoorbeeld niet aankomen.”
Tegelijkertijd is er bijvoorbeeld al wel de verwachting dat de CO2-emissierechten een prijsopdrijvend effect gaan hebben. Rob Leek: “De Europese Commissie besloot namelijk onlangs dat de CO2-reductie in 2030 52,8 procent moet zijn in plaats van de eerder vastgestelde 40 procent. Om dit klimaatdoel te behalen, wordt het aantal beschikbare emissierechten op de handelsmarkt beperkt. Net als het aantal gratis rechten dat een bedrijf krijgt. Hierdoor stijgt de prijs voor emissierechten en daarmee stijgen ook de energieprijzen. Het idee is dat de industrie met duurdere emissierechten gedwongen wordt om te verduurzamen.”
Financiële gevolgen
Wat betekent deze energiecrisis op langere termijn voor mkb-bedrijven specifiek op financieel gebied, zoals cash forecasting? Jan Speelman van Agicap ziet het als volgt: “Op korte en middellange termijn heeft de prijsstijging uiteraard een negatieve invloed op de liquiditeit. Veel mkb-bedrijven zullen niet in staat zijn de stijging in kosten door te rekenen aan hun klanten en moeten het verschil dus zelf bijpassen. Elk bedrijf wordt erdoor getroffen, maar de impact zal per bedrijf verschillend zijn.”
Het is belangrijk voor bedrijven om de impact voor zichzelf goed in kaart te brengen. Met name voor die bedrijven die kleinere marges en lagere cash buffers hebben", zegt Speelman.
Op iets langere termijn kunnen bedrijven die zich niet goed voorbereiden voor schokken in hun liquiditeit in de problemen komen en uiteindelijk zelfs failliet gaan. “Als je afhankelijk bent van deze partijen omdat het je klanten of leveranciers zijn, heeft dit dus een direct effect op het grotere ecosysteem waar dit falende bedrijf mee te maken heeft. Zo kan een domino-effect ontstaan. Zeker als stilstaat bij het feit dat veel bedrijven zijn getroffen door de coronacrisis en dus vaak al door hun bestaande buffers heen zijn. Deze nieuwe uitdaging komt dan heel ongelegen.”
Scenario’s
Wat kan Agicap hierin betekenen voor het mkb? “Agicap kan helpen om op een erg makkelijke, snelle en intuïtieve manier scenario’s door te rekenen die zich in dit kader kunnen voordoen. Wat als de prijzen op het huidige niveau blijven, wat als ze nog eens 15 procent zouden stijgen, wat als mijn klant door stijgende energieprijzen in de problemen komt en me niet kan betalen, hoe lang kan ik verder met mijn bestaande buffers, moet ik elders kosten besparen om de stijgende energiekosten te compenseren, et cetera.”
Cashflow is essentieel om een financieel gezond bedrijf te hebben, zegt Speelman tot slot. “Cashflow is het bloed van de organisatie en zonder cash houdt alles per onmiddellijk op."
Energieadvies
Wat is voor nu het advies van Minder.nl aan ondernemers? Annemieke Leek zegt hierover dat "het op dit moment moeilijk is om een advies te geven, omdat de markt onrustig is en minder.nl geen glazen bol heeft. Wel geeft ze aan dat ondernemers waarvan het zakelijk energiecontract afloopt, kunnen kiezen voor vaste energietarieven of variabele energietarieven. “Ze doen er goed aan om af te wegen in hoeverre zij voor zekerheid willen kiezen. Variabel biedt minder zekerheid dan vast. Met de marktontwikkelingen van de afgelopen maanden is het vrijwel zeker dat de variabele tarieven 1 januari 2022 fors stijgen. Sommige leveranciers denken er zelfs over na om hun variabele energietarieven al vóór 1 januari bij te stellen. Kies je liever voor zekerheid dan is het vastzetten van je energietarieven voor een bepaalde periode een goede optie. Je bent er zodoende van verzekerd dat je de komende maanden niet te maken krijgt met (verdere) prijsstijgingen. Bovendien zijn vaste tarieven doorgaans voordeliger dan variabele tarieven.”
